Een andere kijk op gezond leven
van losse eilandjes naar een nieuw ecosysteem

Gezondheid gaat over zoveel meer dan alleen de gezondheidszorg. Het is ook opgroeien in een groene wijk, de mogelijkheid om buiten te spelen en te fietsen. Het gaat over erbij horen, op school en in de maatschappij, door werk of andere zinvolle invulling.

In november vierde Gezond en Gelukkig Den Haag haar 5-jarig jubileum. Met een symposium en een publicatie liet het netwerk zien wat voor moois er bereikt is na vijf jaar intensieve samenwerking. Via de Alliantie Gezondheid en Vitaliteit is het programma nauw verweven met het Nationaal Programma Zuidwest. Moerwijk is dan ook één van de focusgebieden. Buiten Zuidwest is Gezond en Gelukkig Den Haag ook actief in Laakkwartier.

Na het symposium van 11 november blikken Erik Heineman en Saskia de Vin terug op hun workshop Health in all Policies, ofwel: gezondheid in alle beleidsterreinen. Een nieuwe manier van denken, die vraagt om een brede blik en directe betrokkenheid van bewoners. Erik Heineman van Gezond en Gelukkig Den Haag benadrukt het belang van deze aanpak: “Als we willen dat bewoners zich echt gezonder en gelukkiger voelen, moeten we verder kijken dan de symptomen en werken aan de oorzaken. Alles hangt met alles samen. We kunnen de problemen in de samenleving alleen oplossen als we in ecosystemen denken, in plaats van in eilandjes”.

Gedrag, omgeving en sociale structuren

Een voorbeeld van zo’n brede benadering is de wens van bewoners uit Moerwijk-Oost dat er een buurtsupermarkt op de Jan Luykelaan komt. Hoewel dit project nog in ontwikkeling is, illustreert het hoe belangrijk flexibiliteit bij beleidsmakers en bestuurders is om aan te kunnen sluiten op de behoeften van de wijk. Ook lopende initiatieven zoals beweegroutes en schoollunches zijn manieren om beweging, gezonde voeding en sociale interactie te bevorderen. Het laat zien dat een gezonde leefstijl niet alleen draait om zorg, maar ook om gedrag, omgeving en sociale structuren.

Bondgenoten Netwerk Moerwijk

Saskia de Vin is community manager en oprichter van het Bondgenoten Netwerk Moerwijk. Een platform waar bewoners, wijkprofessionals en ambtenaren samenwerken aan de wijkagenda “Hier in Moerwijk brengen we allerlei soorten kennis en ervaring bij elkaar. In deze complexe omgeving heb je elkaar nodig. Alleen door het goede gesprek te voeren kunnen we elkaar versterken. Via vertrouwen, verbinding en effectieve communicatie zorgen we ervoor dat iedereen aangehaakt blijft,” aldus Saskia.

De sleutel tot verandering

Bewoners spelen een sleutelrol in deze aanpak. Volgens Saskia is het belangrijk om aan te sluiten bij wat er al is: “Bewoners zijn de professionals van hun eigen wijk: zij kennen de uitdagingen én de oplossingen als geen ander. De mensen die vaak de ‘usual suspects’ genoemd worden, vertegenwoordigen vaak grote groepen bewoners. Zij zijn een essentiële schakel om bredere betrokkenheid te stimuleren. 

Maar Health in all policies vraagt ook om een andere manier van werken door beleidsmakers en professionals. Inhoudelijke kennis van het eigen vakgebied blijft belangrijk, maar je moet óók verbinding kunnen leggen met andere disciplines. Erik Heineman noemt het de T-shaped professional: “Dit is een type professional dat informeel kan leren, door na te bootsen wat anderen succesvol doen. Afkijken is vaak een ongewaardeerde leervorm. Ik vind het juist essentieel voor groei.” Saskia voegt toe dat gelijkwaardige samenwerking cruciaal is: “Probeer anderen niet te overtuigen van je eigen gelijk, maar bepaal samen welk belang soms zwaarder weegt.”

De toekomst van Zuidwest ligt in het verbinden van gezondheid, gedrag en maatschappij. Dit vraagt om lef, flexibiliteit en een gedeelde visie. Alleen door in ecosystemen te denken, kunnen we samen bouwen aan een wijk waarin iedereen zich gezond voelt en thuis voelt.